Otyłość stała się poważnym problemem zdrowotnym na całym świecie, a jej częstość występowania w krajach zachodnich wciąż rośnie. Związana jest z licznymi chorobami współistniejącymi, takimi jak cukrzyca typu 2, choroby sercowo-naczyniowe, dyslipidemia, choroby układu oddechowego oraz nowotwory. W ostatnich latach chirurgia bariatryczna zyskała na znaczeniu jako skuteczne leczenie otyłości, prowadzące do trwałej utraty wagi, poprawy stanu zdrowia oraz jakości życia pacjentów. Niemniej jednak ryzyko związane z operacją rośnie wraz z masą ciała i obecnością chorób współistniejących. Dlatego zmniejszenie wskaźnika masy ciała (BMI) przed operacją może znacząco pomóc chirurgom w minimalizacji powikłań pooperacyjnych.
Liraglutyd, acylowany analog GLP-1, wykazuje zdolność do znacznego zmniejszenia masy ciała oraz związanych z nią chorób, co czyni go użytecznym lekiem w terapii pacjentów kwalifikujących się do chirurgii bariatrycznej. Liczne badania oceniły zastosowanie liraglutydu jako terapii przedoperacyjnej, mającej na celu optymalizację pacjentów otyłych przed operacją, co może prowadzić do zmniejszenia powikłań pooperacyjnych. Jednak długotrwałe stosowanie liraglutydu 3,0 mg jest również związane z zaburzeniami ze strony układu pokarmowego, w tym z podklinicznie przebiegającym zapaleniem trzustki, co może prowadzić do powstawania zrostów w obrębie jamy brzusznej.
Celem niniejszego badania retrospektywnego było ocena częstości występowania zrostów wewnątrzoperacyjnych oraz ich konsekwencji u pacjentów poddawanych laparoskopowej rękawowej gastrektomii (LSG) z lub bez wcześniejszej terapii liraglutydem 3,0 mg.
Metodyka badania – szczegóły i podejście
Badanie retrospektywne przeprowadzono w jednym ośrodku, analizując dane pacjentów z otyłością, którzy przeszli LSG w okresie od marca 2017 do października 2022. W badaniu wzięli udział pacjenci powyżej 18. roku życia, z BMI > 40 lub > 35 kg/m2 z co najmniej jedną chorobą współistniejącą, taką jak nadciśnienie, dyslipidemia lub cukrzyca, uznani za medycznie zdolnych do operacji. Pacjenci, którzy poddali się terapii liraglutydem, otrzymywali go przez 24 tygodnie przed operacją, a ich stan zdrowia był monitorowany przez co najmniej 12 miesięcy po zabiegu.
Wyniki badania – co odkryto?
W sumie 206 pacjentów z otyłością zostało poddanych LSG w analizowanym okresie. Z grupy tej wykluczono 8 pacjentów z powodu wcześniejszego stosowania agonistów GLP-1 oraz 4 pacjentów z dużą przepukliną rozworu przełykowego. Ostatecznie, 93 pacjentów przeszło LSG bez wcześniejszej terapii, a 87 pacjentów było leczonych liraglutydem. W grupie leczonej liraglutydem odnotowano istotnie niższą masę ciała i BMI po 24 tygodniach terapii w porównaniu do grupy kontrolnej.
W grupie pacjentów leczonych liraglutydem, 32 (37%) miało zrosty wewnątrzoperacyjne, w porównaniu do 9 (10%) pacjentów w grupie kontrolnej, co było statystycznie istotne (p < 0,005). Czas operacji był również dłuższy w grupie liraglutydowej, wynosząc średnio 95 minut w porównaniu do 82 minut w grupie kontrolnej. Nie stwierdzono istotnych różnic w zakresie powikłań pooperacyjnych między obiema grupami.
Dyskusja – implikacje wyników
Wyniki badania wskazują na zwiększone ryzyko wystąpienia zrostów wewnątrzoperacyjnych u pacjentów leczonych liraglutydem, co może być związane z podklinicznie przebiegającym zapaleniem trzustki. Liraglutyd, jako terapia wspomagająca, może prowadzić do znacznej utraty masy ciała, jednak może również wiązać się z poważnymi skutkami ubocznymi. W badaniach Lando i współpracowników oraz Butlera i współpracowników potwierdzono zwiększone ryzyko zapalenia trzustki u pacjentów stosujących agonistów receptora GLP-1.
W naszej analizie stwierdzono, że pacjenci leczeni liraglutydem wymagali dłuższego czasu operacji, co może być związane z wyższą częstością występowania zrostów. Mimo to, nie zaobserwowano istotnych różnic w powikłaniach pooperacyjnych, co sugeruje, że chociaż liraglutyd może zwiększać ryzyko zrostów, nie wpływa negatywnie na bezpieczeństwo operacji.
Podsumowanie – przyszłość terapii liraglutydem
Liraglutyd może stanowić nową opcję w leczeniu otyłości, sprzyjając utracie masy ciała oraz łagodzeniu chorób współistniejących. Jednak, jak pokazuje nasze badanie, terapia ta może prowadzić do podklinicznego zapalenia trzustki, co z kolei sprzyja powstawaniu zrostów, które mogą utrudniać operację. W związku z tym, konieczne są dalsze badania, aby lepiej zrozumieć ryzyko związane z terapią liraglutydem oraz jej wpływ na wyniki chirurgiczne.
Bibliografia
Martines G., Giove C., Carlucci B., Dezi A., Ranieri C., Rotelli M. T., De Fazio M. and Tomasicchio G.. Effect of preoperative liraglutide 3.0 mg on incidence of intraoperative adhesions in laparoscopic sleeve gastrectomy. Surgical Endoscopy 2024, 38(12), 7152-7157. DOI: https://doi.org/10.1007/s00464-024-11231-w.
