Liraglutid w leczeniu otyłości u seniorów – nowe perspektywy terapeutyczne

Czy liraglutid otwiera nowe perspektywy w leczeniu otyłości u seniorów?

Badanie retrospektywne przeprowadzone w prywatnej klinice Biruni University Hospital w Turcji analizowało skuteczność i bezpieczeństwo stosowania liraglutidu w dawce 3,0 mg w leczeniu otyłości u pacjentów w wieku 60 lat i starszych. Badacze skoncentrowali się na ocenie efektywności leku w połączeniu z modyfikacją stylu życia (dieta z deficytem 500 kcal dziennie oraz minimum 150 minut aktywności fizycznej tygodniowo) w okresie 24 tygodni obserwacji.

Populację badaną stanowiło 32 pacjentów (90,6% kobiet) o średnim wieku 63,78 ± 3,26 lat. Średnia masa ciała wynosiła 94,31 ± 14,82 kg, a średni wskaźnik BMI 36,49 ± 5,34 kg/m². Wśród uczestników 35,2% miało stan przedcukrzycowy, 6,2% cukrzycę, a 78,1% nadciśnienie tętnicze. Dawka liraglutidu była zwiększana stopniowo, zgodnie z protokołem badań klinicznych III fazy, rozpoczynając od 0,6 mg i zwiększając co tydzień o 0,6 mg do osiągnięcia dawki maksymalnej 3,0 mg.

Jak mierzyć efektywność i bezpieczeństwo terapii liraglutidem?

Wyniki badania wykazały statystycznie istotną redukcję masy ciała we wszystkich punktach czasowych obserwacji. W 4. tygodniu leczenia masa ciała zmniejszyła się średnio o 5,53 ± 1,90 kg (p < 0,0001), w 8. tygodniu o 9,33 ± 2,99 kg (p < 0,0001), w 12. tygodniu o 13,02 ± 4,09 kg (p < 0,0001), a w 24. tygodniu o 14,83 ± 3,71 kg (p < 0,0001). Procentowa redukcja masy ciała wynosiła odpowiednio 5,96% w 4. tygodniu, 10,06% w 8. tygodniu, 13,85% w 12. tygodniu i 15,80% w 24. tygodniu terapii.

Równolegle zaobserwowano znaczące zmniejszenie wartości BMI – z wyjściowego 36,49 ± 5,34 kg/m² do 34,40 ± 5,40 kg/m² w 4. tygodniu, 32,20 ± 4,83 kg/m² w 8. tygodniu, 30,77 ± 4,30 kg/m² w 12. tygodniu i 29,84 ± 3,20 kg/m² w 24. tygodniu (wszystkie wartości p < 0,0001). Co istotne, odsetek pacjentów, którzy stracili co najmniej 5% początkowej masy ciała, wyniósł 65,6% w 4. tygodniu i 100% w 8., 12. i 24. tygodniu. Natomiast co najmniej 10% początkowej masy ciała straciło 3,1% pacjentów w 4. tygodniu, 46,7% w 8. tygodniu oraz 100% w 12. i 24. tygodniu terapii.

Podczas leczenia 89,7% pacjentów doświadczyło przynajmniej jednego działania niepożądanego. Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były: nudności (53,1%), biegunka (12,5%), zaparcia (9,3%), kołatanie serca (6,2%), wymioty (6,2%) i zawroty głowy (3,1%). Warto zauważyć, że częstość występowania działań niepożądanych była wyższa niż w podobnym badaniu na młodszej populacji tureckiej (średnia wieku 42,37 lat), gdzie działania niepożądane zgłaszało 70,01% pacjentów.

Czy liraglutid chroni również masę mięśniową?

Otyłość i starzenie się charakteryzują się stanem przewlekłego zapalenia o niskim stopniu nasilenia oraz zmianami w funkcjonowaniu układu endokrynnego. Centralna i wewnątrzbrzuszna tkanka tłuszczowa produkuje prozapalne adipokiny w większym stopniu niż podskórna tkanka tłuszczowa obwodowa, zwiększając obciążenie zapalne organizmu. Stan zapalny przyczynia się do utraty masy mięśniowej, zaburzeń odpowiedzi immunologicznej, dysfunkcji poznawczych, nasilenia miażdżycy i rozwoju insulinooporności. Mediatory zapalne, takie jak czynnik martwicy nowotworów alfa (TNF-α) i interleukina-6 (IL-6), wywierają działanie kataboliczne na masę mięśniową, przyczyniając się do rozwoju sarkopenii – progresywnej i mimowolnej utraty tkanki mięśniowej związanej z wiekiem.

Szczególnie istotne jest, że liraglutid wykazuje działanie ochronne na metabolizm mięśni, co ma kluczowe znaczenie u osób starszych. Wcześniejsze badania potwierdziły skuteczność liraglutidu w redukcji masy ciała, szczególnie tkanki tłuszczowej, przy jednoczesnym zachowaniu masy mięśniowej. Lek zmniejsza ilość androidalnej tkanki tłuszczowej, co prowadzi do zmniejszenia uwalniania cytokin prozapalnych przyczyniających się do utraty masy mięśniowej związanej z otyłością trzewną.

Czy wyniki kliniczne potwierdzają korzyści z terapii?

W porównaniu z badaniami klinicznymi SCALE, gdzie w podgrupie pacjentów ≥65 lat stosujących liraglutid 3,0 mg uzyskano średnią redukcję masy ciała o 8,4% (vs 4,2% w grupie placebo), wyniki obecnego badania wykazały jeszcze większą skuteczność (15,8% redukcji w 24. tygodniu). Podobnie, w badaniu SCALE Diabetes w podgrupie pacjentów ≥65 lat średnia redukcja masy ciała wynosiła 7,2% dla liraglutidu 3,0 mg w porównaniu do 2,5% dla placebo.

Głównym ograniczeniem badania był brak możliwości określenia, która część ciała odpowiadała za utratę masy ciała u pacjentów leczonych liraglutidem, ponieważ nie były dostępne dane dotyczące stosunku tkanki tłuszczowej do mięśniowej przed i po leczeniu. Nie można było również ocenić, czy u pacjentów włączonych do badania występowała otyłość sarkopeniczna. Ponadto, wyniki badania nie mają zastosowania do całej tureckiej populacji osób otyłych w tej samej grupie wiekowej, ponieważ uwzględniono tylko pacjentów przyjętych do prywatnej kliniki z powodu otyłości.

Badanie to potwierdza skuteczność i względne bezpieczeństwo stosowania liraglutidu w leczeniu otyłości u osób starszych, co jest zgodne z wynikami wcześniejszych badań klinicznych. Zaobserwowana redukcja masy ciała była wyższa niż w badaniach zachodnich populacji, co może wynikać z różnic w nawykach żywieniowych (wyższe spożycie węglowodanów w Turcji) oraz statusu socjoekonomicznego uczestników badania.

Podsumowanie

Badanie przeprowadzone w tureckiej klinice Biruni University Hospital na grupie 32 pacjentów w wieku 60+ wykazało wysoką skuteczność liraglutidu w dawce 3,0 mg w leczeniu otyłości. W okresie 24 tygodni obserwacji zanotowano znaczącą redukcję masy ciała – średnio o 14,83 kg, co przekłada się na 15,80% wyjściowej masy ciała. Wszyscy pacjenci osiągnęli co najmniej 10% redukcję masy ciała w 12. i 24. tygodniu terapii. Równolegle zaobserwowano istotne zmniejszenie wartości BMI z 36,49 do 29,84 kg/m². Podczas leczenia 89,7% pacjentów doświadczyło działań niepożądanych, głównie nudności. Szczególnie istotne jest działanie ochronne liraglutidu na metabolizm mięśni, co ma kluczowe znaczenie w kontekście sarkopenii u osób starszych. Wyniki badania potwierdzają skuteczność i względne bezpieczeństwo stosowania liraglutidu w leczeniu otyłości u seniorów, przewyższając rezultaty wcześniejszych badań klinicznych SCALE.